Woda jest istotna, gdyż prawidłowe nawodnienie gwarantuje sprawne funkcjonowanie wszystkich narządów- bez względu na to, czy jesteśmy na diecie, czy nie. Ale dodatkową jej zaletą jest to, że reguluje apetyt i usprawnia procesy metaboliczne. Jednak wiele osób nie potrafi jej pić ze względu na “brak smaku”.Na szczęście, różnorodność napojów jest spora, a przynajmniej kilka z nich nawadnia lepiej niż woda i lepiej smakuje!
CHARAKTERYSTYCZNY “BRAK SMAKU”
| “Brak smaku” jest umieszczony w cudzysłowie, gdyż w rzeczywistości każda woda smakuje inaczej. Dzieje się tak za sprawą różnych stężeń elektrolitów[1]. Zrób prosty eksperyment: kup butelkę Muszynianki, gazowanej i niegazowanej Cisowianki i gazowanej i niegazowanej Kropli Beskidu. Na początku skosztuj wody gazowane: napij się kolejno, porównując pod kątem smaku. Wyczuwasz różnicę? |
|
Następnie porównaj między sobą smak gazowanej i niegazowanej Cisowianki i osobno gazowanej i niegazowanej Kropli Beskidu. Czy wszystkie smakują tak samo? A jeśli nie, to które smakują podobnie, które inaczej?
CO NA PEWNO NIE NAWADNIA LEPIEJ NIŻ WODA
Niegazowane i gazowane napoje o dużej zawartości cukru: wszelkie lemoniady, oranżady i napoje typu Cola, Sprite, Mirinda, zdecydowanie odradzam. Ze względu na zawartość cukru, są nośnikiem pustych kalorii i przyczyniają się do chorób dietozależnych: nadwaga, otyłość,cukrzyca, insulinoodporność. Cukier powoduje wzrost stężeń trójglicerydów, LDL cholesterolu czy homocysteiny oraz zmniejszenie HDL w surowicy, co sprzyja rozwoju chorób układu krążenia[2].Ponadto zwiększa hipertoniczność napojów, utrudniając i wydłużając wchłanianie z nich wody- stąd znane powiedzenie “tym się nie napijesz”.Odpowiada za to kierunek osmozy, tj. przenikania wody ze środowiska o niższym stężeniu substancji (komórki) do tego o wyższym. Najlepiej nawadniają napoje, w których zawartość cukru nie przekracza 8 g/100 ml.
NIEBEZPIECZNE DODATKI
Omawiane napoje sporo dodatków: substancje aromatyczne, barwniki, kwasy i substancje konserwujące, które oddziałują często negatywnie.
Kwasy, np. cytrynowy, powoduje erozję i próchnicę zębów ( czemu sprzyja dodatkowa obecność cukru)[3]. Zmieniają też pH żołądka, co wywołuje refluks żołądkowo-przełykowy lub nasila objawy takie jak zgaga[4]. Związki fosforu sprzyjają wypłukiwaniu wapnia z kości i utracie wraz z moczem, co powoduje osteoporozę i zaburzenia elektrolitów. Na poziom wapnia wpływa też spożycie kofeiny, obecnej w napojach typu Cola [5]. Stosowane barwniki,częściej syntetyczne: tartrazyna i żółcień chinolinowa, żółcień pomarańczowa i karmin, czerwień koszenilowa, mogą wywoływać reakcje alergiczne.Liczne badania sugerują, że dodawane niektóre związki konserwujące mają pronowotworowe działanie. Np. benzoesan sodu działa odkażająco i pomaga w chorobach dróg oddechowych gdyż podrażnia błony śluzowe. Z drugiej strony, nasila on objawy choroby wrzodowej, a w reakcji z witaminą C przekształca się w rakotwórczy benzen[6].
SOKI OWOCOWE 100%
|
|
Wydają się zdrowym wyborem- w końcu do ich produkcji wykorzystuje się owoce i warzywa. Świeżo wyciskane dostarczają sporo witamin, przede wszystkim witaminy C, często beta-karotenu oraz witamin z grupy B. Zawarte w nich chlorofil, witaminy A, C,E, karotenoidy, bioflawonoidy, jony metali przejściowych (cynku, manganu i selenu) koenzym Q10, kwasy omega-3 i rutyna to silne antyoksydanty[7]. |
Inna jest ich ilość w świeżych i pasteryzowanych: świeży sok zawiera m.in. więcej antocjanów, a pasteryzowany polifenoli i flawonoidów [8]. Dodatkowo, do soków w kartonach czy butelkowanych często dodaje się konserwanty, które mają przedłużyć ich żywotność. Główny jednak powód, czemu nie można zastępować nimi wody, to jak u wyżej opisanych, spora zawartość cukrów i hipertoniczny charakter. Co istotne, powodują nagłe skoki poziomu cukru we krwi , w odróżnieniu od owoców/warzyw spożywanych w całości lub w koktajlach. Dzieje się tak za sprawą błonnika, którego soki nie zawierają. Ze względu na witaminy, minerały i antyoksydanty warto je spożywać, traktując jednak jak składnik posiłku a nie zamiennik wody.
A MOŻE WODY SMAKOWE?
Woda smakowa wydaje się złotym środkiem łączącym wodę i obietnicę smaku. Jednak muszę Cię zmartwić- woda smakowa butelkowana, dostępna w sklepie, nie jest dobrym rozwiązaniem. Charakteryzuje je wciąż wysoka zawartość cukru i dodatków smakowych oraz zwykle brak witamin, minerałów, antyoksydantów i błonnika. Nie spełniają szeregu wymogów, które zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie naturalnych wód mineralnych, źródlanych i stołowych muszą spełniać[9]. Aby być zasługiwać na miano “woda”, mogą zawierać bowiem jedynie składniki mineralne, a inne składniki dodane zmieniają wodę w napój. Tymczasem wody smakowe często zawierają sorbinian potasu, benzoesan sodu, cukier, syrop glukozowy, aspartam, acesulfam K, aromaty. Tak więc woda smakowa to tak naprawę napój na bazie wód mineralnych i/lub źródlanych i zwykle nie nawadnia lepiej niż woda mineralna czy źródlana.
POZOSTAŁE NAPOJE, KTÓRYMI SIĘ NIE NAPOISZ
Przede wszystkim, wszystkie pozostałe hipertoniki: energetyki, napoje “potreningowe”, słodzone kompoty owocowe, likiery, syropy i kolorowe drinki alkoholowe i bezalkoholowe. Warto pamiętać, że hipertonikiem jest każdy napój, który zawiera:
- 9 – 10% cukrów (9-10 g w 100 ml napoju) lub
- 1 – 1,5 g jonów sodowych w 1 litrze napoju lub
- 36 – 40 kcal w 100 ml.
Odwadniająco działają też napoje zawierające diuretyki, tj. substancje moczopędne. Diuretykiem jest m.in. alkohol, mannitol czy kofeina obecna w kawie, coli i herbacie. Diuretycznie działają często stosowane zioła: brzoza brodawkowata, pokrzywa, skrzyp polny, nawłoć, jałowiec, mniszek lekarski, czarny bez, pietruszka, lubczyk.
CO FAKTYCZNIE NAWADNIA LEPIEJ NIŻ WODA
| Aby nawodnić organizm, należy pić napoje hipotoniczne, czyli o niższym stężeniu elektrolitów od komórek lub izotoniki. Hipotoniki mogą jednak prowadzić do nadmiernego gromadzenia wody i puchnięcia,zalecane są więc w stanach odwodnienia i zagrożenia odwodnieniem. Za to izotoniki zawierają elektrolity i glukozę w proporcjach porównywalnych do ich stężeń w komórkach, dlatego pomagają zachować równowagę. |
|
- Woda z odrobiną soli(do 0,9 g/100 ml) i cukru(do maksymalnie 8 g /100 ml)
- Uzyskana z orzecha kokosu woda kokosowa ma osmotyczność porównywalną do osocza, dzięki obecności potasu, magnezu, sodu, żelaza w fizjologicznych stężeniach.
- Roztwór wodny miąższu aloesu, czyli woda aloesowa, zawiera magnez, potas i wapń w najkorzystniejszych stężeniach. Dodatkowo jest źródłem witaminy C.
- Soki warzywne, m.in. z buraka, pomidorowy, kiszonej kapusty dostarczające sodu, żelaza, wapnia, magnezu, miedzi, cynku, witamin i kwasu foliowego. Sok z kiszonej kapusty zawiera dodatkowo żywe kultury bakterii wzmacniające odporność.
- Woda klonowa, produkt uboczny produkcji syropu klonowego, jest mniej znana, jednak również nawadnia lepiej niż woda.
- Gotowe, kupne izotoniki, choć ich wadą jest obecność innych dodatków jak np. barwniki.
- Domowe izotoniki.
KONTROWERSJE DOTYCZĄCE HERBATY
Teina zawarta w herbatach wykazuje właściwości diuretyczne, jednak tylko w dużych stężeniach, odpowiadających kilkunastu filiżanek dziennie. Teina pobudza nerki na krótko, co więcej organizm przyzwyczaja się do spożywanej ilości alkaloidów i z czasem osłabia swą reaktywność. Mitem jest, jakoby odwadniająco działała zawarta w herbacie kofeina. Już bowiem po kilku minutach od zaparzenia herbaty stężenie kofeiny znacznie spada z powodu reakcji z pozostałymi składnikami. Czasem napar herbaty nawadnia lepiej niż woda.
Jedynie w jednym przypadku herbata może działać odwadniająco: jeżeli pijemy herbatę słodzoną, zawierającą powyżej 8 g cukru/100 ml. Warto więc sięgać po słabe, niskosłodzone lub niesłodzone napary, które nie tylko nawadniają ale niosą liczne korzyści zdrowotne. Wpływa na procesy metaboliczne i podziały komórkowe,dotlenia mózg usprawniając naukę i zapamiętywanie, spowalnia starzenie, pobudza i detoksykuje,działa antynowotworowo. Napar z herbaty przynosi znacznie więcej prozdrowotnych efektów- zarówno z zielonej, białej, czerwonej jak i czarnej herbaty[10].
Pamiętaj! Każdy rodzaj herbaty ogranicza wchłanianie żelaza, dlatego nie należy ich pić do godziny przed posiłkiem.
